بررسی پترولوژیکی و ژئوشیمیایی سنگهای ولکانیکی پالئوسن _ ائوسن منطقه رونج واقع در جنوب شرق فریمان (جنوب شرقی مشهد)

منطقه مورد مطالعه در زون ایران مرکزی، در شمال شرق ایران و در جنوب شرقی فریمان واقع شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی؛ ترکیب سنگ شناختی مجموعه مورد مطالعه در محدوده آندزیت، تراکی آندزیت، داسیت، آندزیت بازالت، بازالت و توف است که بخش اعظم رخنمون های سنگی منطقه را تشکیل می دهند و از لحاظ سنی متعلق به پالئوسن - ائوسن است. بافت غالب در این سنگهای ولکانیکی پورفیری با خمیره میکرولیتی و گلومرو فیری است. کانی های اصلی شامل پلاژیوکلاز (آندزین- لابرادوریت) دارای ماکل آلبیتی و منطقه بندی نوسانی و در برخی موارد دارای انحلال و خوردگی و بافت غربالی است. آلکالی فلدسپات از نوع سانیدین و با ماکل کارلسباد بوده و کوارتز با ابعاد متغیر دیده می شود. پیروکسن های منوکلینیک به صورت ساب هدرال و از نوع اوژیت می باشند که غالبا به اورالیت و کلریت دگرسان شده اند. فنوکریست های آمفیبول به صورت ساب هدرال تا یو-هدرال بوده و در اغلب نمونه ها حاشیه ای از اپاسیت اطراف آنها را فرا گرفته است. بالا بودن میزان هورنبلند های اپاسیتی شده در سنگهای حدواسط نشان می دهد که در زمان تشکیل کانی ها، فشار بخار آب و فوگاسیته اکسیژن در ماگمای مادر این سنگ ها نقش فعالی ایفا می کرده است.گروهی از الیوین ها به کلریت و تعدادی به ایدنگزیت تجزیه شده اند. شواهد میکروسکوپی از جمله بافت های غیر تعادلی در پلاژیوکلاز ها (حالت زونه و انحلال) و اپاسیته شدن کانیهای آبداری چون آمفیبولها بر آلایش ماگمایی توده ولکانیکی دلالت دارد. کانیهای فرعی شامل بیوتیت؛ آپاتیت، اسفن و کانی های فلزی مگنتیت تیتان دار می باشند. بر اساس داده های ژئوشیمیایی عناصر اصلی و فرعی، سنگ های منطقه از لحاظ سری ماگمایی جز سری کالکو آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا با ماهیت متاآلومینوس می باشند. از نظر محیط ژئوتکتونیکی در محدوده قوس ماگمایی قرار می گیرند. واحد های سنگی منطقه، بر اساس مقایسه اکسید های عناصر اصلی و عناصر کمیاب با مناطق مختلف دنیا، بیشتر با مجموعه های حاشیه فعال قاره ای منطبق است و رفتار اکسید های عناصر اصلی و کمیاب روند عادی تفریق را در ماگما نشان می دهد. داده های ژئوشیمیایی نشان می دهد سنگ منشا مذاب سازنده سنگ های مورد بررسی یک گارنت لرزولیت بوده است که حدود 10- 1 درصد ذوب بخشی را تحمل نموده است و همچنین بررسی نمودارهای پترولوژیکی نشان داد که سنگ های منطقه در اثر ذوب بخشی گارنت لرزولیت در اعماق حدود km90 تا km100 تشکیل شده اند. روند عناصر اصلی و کمیاب نشان دهنده نوعی ارتباط ژنتیکی در سنگ های منطقه می باشد و نمودارهای عناصر ناسازگار و سازگار در برابر یکدیگر نشان می دهد که تبلور تفریقی عامل اصلی ارتباط بین این سنگ ها می باشد. موازی بودن الگوی تغییرات عناصر ree در نمودار های عنکبوتی نیز مرتبط بودن این سنگ ها از طریق تبلور تفریقی را تایید می کند. در بررسی های پتروگرافی، شواهد و مدارکی دال بر وجود آلایش ماگمایی در سنگ های منطقه مشاهده گردید که آنومالی منفی nb و ti و آنومالی مثبت pb در نمودار های عنکبوتی و همچنین نسبت های عناصری مانند ce/pb و nb/u نیز این موضوع را تایید می نمایند. غنی شدگی نمونه ها از عناصر lile و تهی شدگی از عناصر hfse بیانگر ماگماتیسم کمان های آتشفشانی حاشیه قاره است که نمودار های مختلف استفاده شده نیز محیط تکتونیکی منطقه مورد مطالعه را مرتبط با زون های فرورانش حاشیه فعال قاره ای نشان می دهد.